ادوار خلافت عباسیان

عنوان : ادوار خلافت عباسیان
نویسنده :  (تلخیص):هیئت تحریریه سایت پژوهه

<><>

 

    ادوار خلافت عباسیان            

 

    دوره اول: نیرومندی،گسترش وشکوفایی (132-232 ق/750 – 847م) 

    (بقیه در ادامه...) 

 

افاعیل عروضی

عنوان : افاعیل عروضی
نویسنده : مهدی زیرکی

<><>

افاعیل عروضی     افاعیل عروضی در عروض به عنوان قالب‌هایی به کار می‌روند که وزن شعر با آن‌ها سنجیده می‌شود، این افاعیل یا پایه‌ها با سه حرف اصلی (ف ع ل) ساخته می‌شوند. هم‌چنان که در علم حرف گفته می‌شود عالم بر وزن فاعل و یعلم بر وزن یفعل و در عروض نیز گفته می‌شود؛ «بشنو از نی» بر وزن فاعلاتن می­باشد.   در وزن عروضی بر خلاف وزن صرفی، خصوصیت تلفظی حروف، با حرکات و سکون مورد لحاظ قرار نمی‌گیرد بلکه فقط تعداد آن‌ها معتبر است. لذا لزومی ندارد که در برابر فتحه، فتحه قرار گیرد و در برابر ضمه، ضمه، بلکه می‌توان در برابر ضمه، کسره آورد.   افاعیل یا پایه‌ها عبارتند از مجموع چند هجا که به‌وسیله یک تکِه یا ضرب قوی به هم متصل شده‌اند. کوچک‌ترین این پایه‌ها «فَع» دو حرفی یا یک هجایی و بزرگترین آن‌ها مثل «مستفعلاتن» نه حرفی و پنج هجایی است. از تکرار پایه‌هاست که وزن حاصل می‌شود بدین طریق پایه کوچک‌ترین واحد وزن است. (بقیه در ادامه..)

شعـــر (نظم)

عنوان : شعر
نویسنده : مهدی زیرکی

<><>

شعر     شعر در لغت به معنای «علم، دانش، فقه، فهم، درک، ادراک، وقوف و دانایی» است. در اصطلاح ادبی یکی از اقسام دو گانه کلام (نظم و نثر) است که برای آن تعاریف متعدد و نزدیک به هم ارائه شده است.   خواجه نصیرالدین در معیار الاشعار گوید:   «شعر کلامی مخیل [= دارای عنصر خیال] و مؤلف [= تالیف شده] از اقوال موزون متساوی و مقفّی [= دارای قافیه] است که وزن از موجبات اقتضای تخیل و از فصول ذاتی آن است»     بوعلی سینا نیز شعر را سخنی خیال‌انگیز دانسته است. برخی دیگر شعر را گره خوردگی عاطفه و خیال دانسته‌اند که در زبانی آهنگین شکل گرفته است.   علمای منطق و حکمای اسلامی از شعر «سخن موزون و مخیل و با قصد و معنی» اراده کرده‌اند و گفته‌اند: (بقیه در ادامه مطلب)